Grupa: Administrator 
Posty: 7596 #1176305
Od: 2012-7-24
| Za: http://marucha.wordpress.com/2013/02/07/slowianski-berlin/
Śladami Polaków nad Szprewą i Hawelą
Słowianie pojawili się w Europie wschodniej i środkowej na przełomie V i VI wieku po Chrystusie. Na terenach dzisiejszego Berlina zadomowili się Połabianie, nasi pobratymcy, z którymi spokrewnieni jesteśmy językowo, a także wspólnie tworzymy grupę Słowian zachodnich.
Słowianie w poszukiwaniu dogodnych warunków życia osiedlali się w rejonach nadrzecznych, bagiennych, wilgotnych, porośniętych roślinnością i gęstym lasem, co naturalnie sprzyjało ich codziennym zajęciom, jakie wykonywali: zbieractwu, rybołóstwu, myślistwu, a także miało duży wpływ na dogodne warunki obronne. Dlatego często słyszy się, że Słowianie posiadają nad wyraz rozwinięte “słownictwo bagienne” i w tym zazwyczaj dopatrywano się etymologii nazw topograficznych w rejonach przez nich zamieszkałych.
Akademia Nauk w byłym Berlinie Wschodnim (NRD) podawała oficjalnie, że nazwa miasta wywodzi się od słowa “wodopój” z języka połabskiego. Natomiast, szczególnie w latach trzydziestych minionego wieku, uważano, że nazwa ma początek w słowie “niedźwiedź”, który od czasu uzyskania praw miejskich, przepasany złotym łańcuchem, znajduje się w herbie miasta. Jednakże żadna z tych wersji nie wytrzymała próby czasu. Powszechnie uważa się, że nazwa stolicy Niemiec pochodzi od słowa prasłowiańskiego “berl” lub nazwy osobowej.
Nazwy własne stanowią pasjonującą zagadkę językową dla amatorów, ponieważ są prawdziwą opowieścią o ludziach, którzy wzrastali w otaczający ich świat i dla własnych potrzeb go przekształcali, co ściśle związane jest również z rozwojem języka. Na forach internetowych rozgorzała gorąca dyskusja. Internauci dopatrywali się w źródłosłowiu wyrazu o swojsko brzmiącej fonetycznie ostatniej sylabie -lin podobnież jak Dęblin, Strzelin, Koszalin, Lublin różnych wersji naukowych, ludycznych, baśniowych, także podchodzono literalnie do tego zagadnienia, dowodząc iż nazwa pochodzi od okrzyku – bier lina! Padało również takie stwierdzenie, że od słowiańskich słów “bór” i “roślina” bierze swój początek łacińska nazwa Berlina, Berolina. Inni zaś dopatrywali się korzeni w językach czeskim, połabskim. Próbowano nawet wykazać się znajomością paleolingwistyki. Natomiast forum witryny Grzegorza Jagodzińskiego przytacza kilka interesujących przykładów. Oto jeden z postów:
“Nazwa ma wywodzić się od prasłowiańskiej sylaby “berl”, której etymologia jest indoeuropejska, a pierwotnie miała oznaczać “bagno”.
Berlin to ptak bargiel, dzisiaj znany jako kowalik
Nazwa miasta to pierwotnie Bedlin, co ongiś miało zawierać znaczenie strażnica, wartownia , posterunek
Berło? Wyraz ten, oznaczający pierwotnie pałkę, pręt, żerdź, prawdopodobnie jest pożyczką z bawarskiego ferel, będącego wynikiem rozwoju staro-górno-niemieckiego ferala, które z kolei zapożyczono z łacińskiego ferula ‘patyki, gałązki’. Zaświadczony jest też słowiański wyraz berlin oznaczający rodzaj narty. Co mają jednak wspólnego narty, patyki czy nawet berła z nazwą miasta, tego do końca nie wiadomo, stąd ta etymologia budzi uzasadnione wątpliwości.”
Wielość wariantów nie ułatwia jednak rozwiązania tej zagadki etymologicznej. Wszystko natomiast przemawia za hipotezą Reinholda Trautmanna, który powołuje się na dokument z 1215 roku, w którym Berlin wymieniany jest jako Bralin, co ma dowodzić, że nazwa pochodzi od imienia Bral (pełna forma imienia brzmi Bratosław), do której dołączony jest zaimek dzierżawczy – in, tak charakterystyczny w polskiej topografii, jak i również akcent przypadający na ostatnią sylabę świadczy, że wyraz nie jest pochodzenia niemieckiego. Na słowiańskie ślady w nazewnictwie geograficznym natrafiamy także w nazwach dzielnic Berlina – Rudow, Gatow, Pankow.
Wiele kłopotu od czasu do czasu sprawia nazwa Nowawes (Nowa Wieś), którą autorzy pragną przedstawić jako pozostałość z prapołabskich czasów. Pan Jędrzej Giertych w tomie I ” Tysiąc lat historii polskiego narodu” strona 12 pisze “Jedno z przedmieść Berlina nazywało się aż do czasów Hitlera Nowawes”. Natomiast w artykule p. Iwo Cypriana Pogonowskiego “Zabory Polski zarzewiem obydwu Wojen Światowych” czytamy “… jeszcze do końca Drugiej Wojny Światowej południowy Berlin nosił nazwę “Nowa Wieś”" . Rozchodzi się tutaj z całą pewnością o podczdamską kolonię tkacką założoną przez Friedricha II Wielkiego 1750 roku, którą zamieszkiwało dwie trzecie czeskich ewangielików, a także sprowadzono tu osadników ze Śląska. Nowawes od 1938 roku weszła w granice administracyjne miasta Babelsberg.
Co się zaś tyczy osady Berlin, to jej początki sięgają IX w po Chrystusie. Słowianie Połabscy w efekcie stałych wojen z sąsiadami, jak i konfliktów wewnętrznych, nie byli w stanie się zjednoczyć czy podjąć budowy podwalin własnej państwowości. Przejściowo byli pod rządami władców Polski – Bolesława Krzywoustego, później Henryka Brodatego, który w okolice Berlina (Tempelhof, dziś dzielnica miasta) sprowadził Templariuszy. Połabianie systematycznie byli wypierani na wschód od rzeki Łaby przez książąt Rzeszy, pozostawiając za sobą nazwy geograficzne i z czasem ulegając asymilacjii.
W XII w. powstaje Marchia Brandenburska. Z tego też okresu pochodzą pierwsze wzmianki o osadach Berlin i Cölln, które po połączeniu 1237 roku otrzymują prawa miejskie, by 1486 roku stać się rezydencją Elektorów Brandenburskich. Religią obowiązującą w całej Marchii stał się protestantyzm wprowadzony w 1539 roku przez Joachima II Hektora.
Historia Berlina zaczyna nabierać tempa dopiero w 1709 roku, kiedy to staje się on stolicą Królestwa Pruskiego. Zjednoczenie Niemiec po wygranej wojnie prusko- francuskiej wyniosło Berlin do rangi stolicy II Rzeszy Niemieckiej. Rozbudowa miasta, jak i postępująca rewolucja przemysłowa sprawiają, że w 1920 roku z połączenia ośmiu miast oraz pięćdziesięciu sześciu wiosek powstaje “Wielki Berlin”. II wojna światowa doprowadziła miasto do totalnej ruiny. Po tych wydarzeniach stolica Niemiec zostaje podzielona na cztery strefy okupacyjne przez wojska sprzymierzone. W 1962r. sektor wschodni zostaje oddzielony murem od pozostałej części miasta. Zburzenie muru w 1989 r. zapoczątkowało nową erę w historii politycznej Europy i doprowadziło do zjednoczenia Niemiec, w wyniku czego Berlin znów stał się stolicą naszych zachodnich sąsiadów i wielką aglomeracją miejską.
Opr. Marek Lischka
http://polacywberlinie.pl/
_________________
http://www.youtube.com/user/MareczekX5?feature=mhee
http://praca-za-prace.iq24.pl/default.asp |
