KALENDARZ SŁOWIAN |
Za: http://opolczykpl.wordpress.com/kalendarz-slowian/ Rok Słowian zaczynał się wraz z początkiem marca, a kończył wraz z lutym. 1 marca – Jaskółka Początek wezwań wiosny. 9 marca – Wiosenny Nowy Rok (Szczodry Wieczór, Święto Matki Ziemi) Wzywanie wiosny i modły o urodzaj. Przewidywano także pogodę na lato: ładna pogoda oznaczać miała ciepłe lato, śnieg – urodzaj, ciepły wiatr – lato mokre, a wiatr północny – lato chłodne. 13-20 marca: Wiosenny Tydzień Jarowita Śpiewanie pieśni pochwalnych. 16 marca: Wierzbica (Pasieka Wiosenna) Oświęcenie wierzby, Pradrzewa Wszechświata. Chłostanie gałązką wierzby uważane było za magiczny sposób życzenia zdrowia. Oświęcano również pasieki, zanosząc modły o zdrowie i miododajność pszczół. 17/18 marca: Wiosenne Zrównanie Dnia Z Nocą (Święto Dadźboga) Modły do Dadźboga wiążące się z korowodami dziewcząt. 20 marca: Nawski Wielki Dzień Na ziemie przybywają dusze zmarłych, czyli nawie. Przed wschodem słońca ludzie kąpią się w rzekach lub symbolicznie oblewają wodą, co dawać ma moc i zdrowie. Pierwsza niedziela po wiosennym zrównaniu dnia z nocą: Wielkidzień (Pierwszy Dzień Wiosny) Święto przebudzenia się przyrody i narodzin nowego cyklu życia. Topienie Marzanny, malowanie jajek (symboli odradzania się życia) oraz modły do Dadźboga. Poniedziałek po Wielkimdniu (Wołoczilne) Chłopcy chodzą po chatach, oblewając wodą dziewczęta. Te z kolei obdarowują ich pisankami. 25 marca: Święto Wiosny Rozpalanie ognisk i skakanie przez nie celem oczyszczenia, wrzucanie do rzek ofiar z chleba. 26 marca: Wielkie Święto Peruna Oświęcenie ziarna i rozpoczęcie zasiewów. Oczekiwanie na pierwszą wiosenną burzę. 11 kwietnia: Wodnik Wiosenny Składanie ofiar wodnikom, by nie zatapiały ludzkich siedzib. 15 kwietnia: Święto Jarowita Tańce, pieśni i zabawa (rytualne tarzanie się po ziemi). Jest to święto mężczyzn – składanie ofiar z kogutów, palenie ognisk i spryskiwanie ich rytualnym piwem. W obrzędach nie mogą brać udziału kobiety. 22 kwietnia: Wielka Mokosz Święto, podczas którego dziewczęta modlą się do Mokosz i składają jej ofiary z białych kogutów. Dorosłe niewiasty śpiewają pieśni, tańczą i urządzają korowody. 30 kwietnia: Święto Welesa Składanie ofiar Welesowi, wypędzanie bydła na pastwiska. 1 maja: Święto Wesny (Wiosny) W ziemię wkopywano zielone drzewko, które dekorowano wstążkami. Wesnę przedstawiała młoda dziewczyna, na której skroni umieszczano zielony wieniec. Strój dziewczyny przybiera się gałązkami bzu. Śpiewano piosenki (wiośnianki) i tańczono wokół drzewka. Śladowymi pozostałościami po tym święcie są majówki oraz gra w zielone, która polegała na tym, że dziewczyna i chłopak umawiali się, że będą przez cały maj nosić coś zielonego. Ceną za roztargnienie i zapomnienie był całus. 2-11 maja: Tydzień Rusalny (Rusalia) Kobiety zawieszają na przybrzeżnych drzewach kawałki płótna dla rusałek, dziewczęta wiją dla nich wianki, a następnie wrzucają je do wody. 11 maja: Zielnik Zbiory ziół leczniczych, rytualne spożywanie posiłków w lasach i na polach. Plecenie wieńców i ozdabianie zielenią chat. 15 czerwca: Świętowit Letni Wznoszenie modłów do Świętowita o obfite plony. 20/21 czerwca: Noc Kupały (Słońcakres) Pierwszy dzień lata. Święto obchodzone ku czci ognia, poświęcone Dadźbogowi. Zabawy w lasach i nad rzekami, skakanie przez ogień, puszczanie wianków na wodę, poszukiwanie kwiatu paproci. Łączenie się w pary, szczęśliwy czas poczynania dzieci. Święto Kupały, czyli Sobótki zostało później zawłaszczone przez chrześcijan jako noc świętego Jana… 29 czerwca: Wodnik Letni Składanie ofiar wodnikom z pierwszej złowionej ryby, tytoniu i piwa. 30 czerwca: Pogrzeb Jarowita Spalanie kukły Jarowita, który – jako bóg wiosny i miłości – wszystko już posiał i zapłodnił. 1 lipca: Święto Dadźboga Czczenie Dadźboga jako boga kowalstwa, początek sianokosów. 4/5 lipca: Letnie Święto Miesiąca Modły do Chorsa, personifikacji księżyca. 20-27 lipca: Tydzień Peruna Wznoszenie modłów do Peruna, świętowanie w dębowych gajach, składanie ofiar z wieprzowiny, wołowiny i kogutów. 22 lipca: Perunica Letnia Czczenie kobiecego wcielenia Peruna – Błyskawicy. Tego dnia nie należało pracować w polu, by nie ściągać na siebie jej gniewu. 6 sierpnia: Spas Jabłkowy Święcenie i spożywanie jabłek, gruszek i innych darów sadu. 16 sierpnia: Spas Chlebowy Święcenie i spożywanie chleba z nowego ziarna, okazywanie wdzięczności bogom za urodzaj. 16 sierpnia: Święto Leszego Oddawanie czci Leszemu, składanie ofiary z chleba na polanach i w lasach. Modlono się, by duch lesny nie wodził ludzi po bezdrożach i nie plątał im leśnych ścieżek. 19 sierpnia: Letni Strzybóg Czczenie Strzyboga, obserwowanie wiatrów i wróżenie z ich kierunków. 4 września: Perunica Jesienna Ostatnie święto na cześć błyskawicy i gromu, które na zimę zasypiają. Palenie ognisk z gałęzi tarniny i czynienie zamówień od pożaru. 8-9 września: Rodzanice Modły kobiet o dobry połóg, zdrowie niemowląt i całej rodziny. Początek babiego lata. 20 września: Jesienny Strzybóg Modły do Strzyboga o dobrą pogodę, prognozowanie pogody na jesień z kierunków wiatrów. 23 września: Święto Plonów Pierwszy dzień jesieni. Święto plonów, poświęcone tegorocznym zbiorom. Dziękowanie za plony i proszenie o jeszcze lepsze w przyszłym roku. 24 września: Święto Domowika i Owinnika Składanie ofiar ww. bóstwom z koguta oraz miseczek owsianki, by opiekowały się domem i obejściem, strzegły gospodarskich zwierząt i składowanego w budynkach gospodarczych ziarna. 26 września: Świętowit Jesienny Święto urodzaju – modły w chramie Świętowita, składanie ofiar, wróżby z obrzędowego napoju o przyszłej zimie. 27 września: Pasieka Święto pszczelarzy. 1 października: Jesienne Święto Matki Ziemi Początek jesienno-zimowych robót. Okres wyprawiania wesel. Modlitwy młodych dziewcząt o szczęśliwe zamążpójście. 25 października: Dziady Dzień wspominania przodków. Raz w roku duchy odwiedzają swoje rodzinne domy oraz zostają ugoszczone gorącym posiłkiem (stypą). Przy stole nie może zabraknąć miejsca dla żadnego z przodków. 31 października: Święto Mokosz Kobiety oddają cześć Mokosz, której ofiarują przędziwo i płótno, a następnego dnia rozpoczynają wielkie roboty – szycie i tkanie. 8 listopada: Tury Święto myśliwych i początek sezonu polowań. Łowcy składają ofiary i wznoszą modły o dobre polowania. 24 listopada: Święto Złotej Baby Dziewczęta wróżą sobie przyszły los, a chłopcy jaką kto będzie miał żonę. Ciężarne kobiety modlą się o lekki połóg. 30 listopada: Święto Goduna W tym dniu odprawiano różnorakie wróżby, które miały odpowiedzieć, które panny pierwsze wyjdą za mąż. Potem przez cały rok młodzieńcy starali się o ręce niewiast. Wyrazem odmowy było podanie gęsi w czarnej polewie lub przywiązanie worka grochowin do bryczki. Święto zostało zaanektowane przez chrześcijaństwo jako andrzejki. 6 grudnia: Spas Zimowy Dzień nadejścia zimy. Chrześcijaństwo funkcje Spasa Zimowego przetransponowało na świętego Mikołaja, o czym świadczyć może powiedzenie poproś Mikołaja, on przekaże Spasowi. 21-23 grudnia: Święto Godowe (Zimowe Staniesłońca) Czczenie Swarożyca, uroczyste spożywanie świętej wieczerzy. Przewidywanie pogody na kolejny rok. 23 grudnia: Święto Roda Wygłaszanie zamówień ku czci Roda (“niech rodzi się wszystko dobre”), wypiekanie ciast, warzenie piwa i miodu. 24 grudnia: Święto Kolady Wszystko co zostało upieczone i uwarzone dzień wcześniej, było konsumowane na wielkiej plemiennej wieczerzy, która składała się z dziewięciu potraw. Podczas posiłku, śpiewano pieśni, a potem następowały wróżby. Teraz wszyscy znamy to święto jako wigilię Bożego Narodzenia. 2 lutego: Gromnica Zima spotyka się z wiosną. śpiewanie pieśni, zamawianie ciepła, modły do słońca, czczenie wszystkich bogów. 9-15 lutego: Tydzień Welesa Czczenie Welesa, wywracanie kożuchów futrem na wierzch. Żercy Welesa chodzą po wioskach, zaglądają do gospodarstw i wygłaszają zaklęcia mające zapewnić zdrowie zwierząt hodowlanych. 21 lutego: Wiosenny Strzybóg Odprawianie modłów do boga wiatrów, przewidywanie pogody na wiosnę i lato. 26 lutego: Nowolecie Rytualne zakończenie odchodzącego roku. BORZYWOJ Za: http://boruta.6te.net/readarticle.php?article_id=18 . Poniżej zamieszczam inną wersję kalendarza, którą wyszperał Mezamir. KALENDARZ SŁOWIAŃSKI 1.02 Gromnica – zima spotyka się z wiosną, wyjście po raz pierwszy na miejsce obrzędowe, przyzywanie Bogów, czczenie ich 21.02 Strzybóg – modły i prośby o pogodę i „przywianie” wiosny, przewidywanie pogody 1.03 Perepłut – w nocy (z 28.02) rodzi się nowa woda; uświęcanie wody, zbieranie „żywej wody” ( z trzech źródeł) do celów magicznych, symboliczne spryskiwanie się nią od 9.03 Jaskółka – początek wzywania wiosny, przyzywanie ptaków do powrotu z wyraju, przewidywania pogody, czczenie Mokoszy, zostawianie na ziemi symboli solarnych w celu przyciągnięcia słońca 13.03-20.03 Tydzień Jarowita – modły i przywoływania Jarowita; dawniej oprowadzano po wiosce chłopca przebranego za Jarowita (tj. ubranego na biało z kłosami żyta w dłoni, siedzącego na białym koniu) 20.03 Dzień oczyszczenia – symboliczne spryskiwanie się wodą w celu oczyszczenia przed wielkim dniem 21.03 Jare święto - wiosenna równonoc; witanie Słońca – Swarożyca, czczenie Mokoszy, wbicie w ziemię pierwszej kłody jako symbol zapłodnienia (wcześniej nie wolno było tego robić, ponieważ Ziemia była brzemienna), taczanie jaj po ziemi, wyniesienie kukły Morany ze wsi, składanie ofiar 22.03 Wełkydeń - pierwszy dzień świąteczny; święcenie jadła i jaj „żywą wodą”, modły do Bogów 23.03 Konopielka – polewanie dziewcząt wodą przez chłopców (wezwanie urodzaju), a te z kolei obdarowywują ich pisankami 24.03 Bogini wiosna – Przebudzenie Ziemi, palenie ognisk w celu ogrzania jej, święcenie ziarna na zasiew 25.03 Perun – przywoływanie burzy, rozpoczęcie siejby 15.04 Jarowit – dzień poświęcony czczeniu Jarowita 16.04 Rachmański wełkydeń – puszczanie na wodę skorupek po pisankach 22.04 Łada - czczenie jej, dzień ten zaprowadza równowagę w przyrodzie i w ludziach; święto dziewcząt 23.04 Święto mężczyzn - czczenie ognia i spryskiwanie go piwem, obmywanie się rosą, modły do Świętowita 1.05 Żywia - święto zieleni i życia 2.05-11.05 Rusalny tydzień – ofiarowywanie chleba, płótna i wianków dla rusałek, wił i Mokoszy 10.05 Zielnik - zbieranie ziół, święcenie ich, składanie roślinom żertrwy z piwa lub miodu 10.05-17.05 Nowe lato - pierwotna nazwa zielonych świątek; wicie wieńców i majenie domów, oprowadzanie po wiosce dziewczyny przebranej za Ładę (błogosławi ona każdy dom, obdarowywując go płodnością) 15.06 Świętowit – modły o urodzaj, żertwy 21.06-24.06 Kupała – letnie przesilenie; magiczna noc, rośliny zebrane tej nocy mają niezwykłą magiczną noc; wygaszenie starego, brudnego już ognia i zapalenie w tym miejscu nowego (chodzi o ogień domowy, który płoną przez cały rok), pierwsza prawdziwa kąpiel, dziewczęta puszczały wianki na wodę, wróżyły na temat zamążpójścia; święto miłości, kojarzenia się par, jedyna noc, kiedy mężczyzna mógł bezkarnie posiąść kobietę 30.06 Pożegnanie Jarowita – żegnanie Jarowita, jako że wiosna się skończyła 1.07 Swaróg – oddawanie mu czci, początek sianokosów 13.07 Chors - modły, przewidywanie pogody 20.07 Perun - modły, czas na składanie przysiąg, braterstwa 22.07 Perperuna - modły, prośby o urodzaj 6.08 Spas - święto Simargła, składanie mu ofiar, święcenie owoców i zbóż 15.08 Mokosza – czczenie Matki Ziemi oddającej swe plony ludziom 19.08 Strzybóg - prośby o pogodę 1.09 Dadźbóg - rytualne zapalanie świec w domu wieczorną porą, święcenie ognia domowego 4.09 Perun i Perperuna - pożegnanie ich, palenie ognisk i zamawiania przed pożarem 8.09-9.09 Rodzanice – modły, poświęcanie chleba i jego błogosławieństwo 14.09 Święto wyraju - pożegnanie ptaków, które na zimę odlatują do wyraju 21.09-23.09 Święto plonów – równonoc jesienna; dziękowanie Mokoszy za plony, częstowanie obrzędowym kołaczem, robienie wieńców z kłosów zboża i święcenie ich, żegnanie Słońca, wróżby dotyczące urodzaju na rok następny 24.09 Domowy – modły do niego, by strzegł zapasów, składanie mu ofiar w czterech kątach domu 24.10 Dziady - dzień pamięci o zmarłych, równocześnie święto Welesa; palono grumadki na grobach zmarłych, spożywano obiaty (rytualne bezmięsne posiłki dla zmarłych), prośby do Welesa o opiekę nad duszami 24.11 Dola - wróżby dotyczące przyszłego losu 29.11 Kalita - od tego dnia odgryza się kęsy z rytualnego chleba, co symbolizuje zmniejszanie się dnia 6.12 Dziadek Mróz - przychodzi zima, a z nią Dziad Mróz, trzeba go zaprosić na kolację 21.12-23.12 Szczodry wieczór – zimowe przesilenie; witanie Słońca, które od tego dnia będzie coraz dłużej gościć na niebie, rozpalanie ognisk w celu przywołania go, w domu zapalano tzw. podłaźniki – świeczki na gałązkach sosnowych lub świerkowych ozdobionych kokardkami 24.12-30.12 Szczodre gody -świąteczne obchodzenie rozpoczęcia nowego cyklu, który był za razem rozpoczęciem nowego roku; w tych dniach czczono przodków, Roda jako ojca wszystkiego, Swaroga, Swarożyca, Mokoszę Jak widać, święta opisałam bardzo schematycznie. Dokładne opisywanie obrzędów zajęłoby zbyt dużo miejsca, natomiast każdy zainteresowany bliżej tematem z łatwością znajdzie odpowiednie źródła (wystarczą książki dotyczące roku obrzędowego w kulturze ludowej). Na czerwono zostały zaznaczone główne święta związane ze zmianami pór roku. Kalendarz ten został opracowany na podstawie książki Haliny Łozko Rodzima wiara ukraińska. Za: http://welesowy-jar.fm.interia.pl/new_page_6.htm |